Судонӣ: Эрон тамоюли ҷиддӣ барои тавофуқ дорад, зеро ба думболи силоҳи ҳастаӣ нест

Ба гузориши хабаргузории байналмилалии Аҳли Байт(а) ـ Абна ـ «Муҳаммад Шиёъ Ал-Судонӣ» нахуствазири Ироқ дар мусоҳиба бо рӯзномаи «Ал-Шарқ Ал-Авсат», дар хусуси мувозинатҳои ҷадид дар минтақа тавзеҳ дод: Пас аз рӯйдодҳои ҳафт октябр ва ончи дар идома дар қолаби таҷовуз ба Лубнон рух дод, тағйироте, ки дар Сурия ба вуҷуд омад, ва сипас таҷовуз ба Эрон, ин гумозаниҳо дар бораи ояндаи минтақа дар сояи ин таҳаввулот, ки ҳамчунон идома доранд, барҷаста шудааст. Таҷовуз ба Ғазза ва Лубнон ҳамчунон идома дорад, суҳбат дар бораи сомондиҳии вазъияти Ғазза дар ҷараён аст, ҳамчунин нуфузи Исроил ба Сурия идома дорад. Мо ҳамчунин дар бораи оташбас миёни Исроил ва Эрон суҳбат мекунем, бинобар ин бо як масири сиёсии собит барои шаклдиҳӣ ба минтақа, тавозунҳо ва равобити он рӯ ба рӯ нестем.
Вай дар бораи вокуниши худ пас аз оғози ҳамлаҳои режими саҳюнистӣ ба Эрон баён кард: Ҳама интизор доштанд, ки таниш ташдид шавад ва ҷанг ва ҳамлаҳои мутақобил дар роҳ бошад. Ин бардошт дар тамоми кишварҳои минтақа вуҷуд дошт ва Ироқ низ бахше аз минтақа аст. Пас аз оғози таҷовузи Исроил ба Эрон, ки нақзи ҳарими ҳавоии Ироқро низ дар бар дошт, ин рӯйдоди муҳим Ироқро даргири ин ҷанг ва таҷовуз ба як кишвари ҳамсоя мекард ва ин хилофи қонуни асосӣ ва усули сиёсии мост, ки ба ҳеҷ тараф ё кишваре иҷоза намедиҳад аз ҳарими ҳавоӣ ё хоки Ироқ ҳамчун пойгоҳи таҷовуз ба дигарон истифода кунад.
Ал-Судонӣ дар идома афзуд: Мо бояд мухолифати худ ри дар сатҳи дипломатии байналмилалӣ исбот мекардем, бинобар ин шикояте ба Шӯрои амнияти Созмони Милал ироа додем ва тамосҳое барои ҳимоят аз ин мавзеъ нисбат ба ин нақз сурат гирифт. Ҳамчунин таҷовуз ба як кишвари ҳамсояро, таҳти унвони ҷанги пешгирона ё иқдоми пешдастона, маҳкум кардем, дар ҳоле ки ин як таҷовузи ошкор ба кишваре бо ҳокимияти мустақил ва узви Созмони Милал буд.
Вай тасриҳ кард: Муҳимтарин бахши ин маҷаро он буд, ки чигуна амнияти дохилӣ, мавзеъгирии сиёсӣ ва мавзеи миллии худро нисбат ба ин бӯҳрон ҳифз кунем ва алҳамдулиллоҳ дар ин замина муваффақ шудем; бо таҷассуми як мавзеи миллии якпарча, ки таҷовуз ва нақзи ҳокимият ва ҳарими ҳавоии Ироқро рад мекунад ва аз мавозеи давлат барои ҳифзи манофеъи Ироқ ва мардуми Ироқ ҳимоят мекунад, ва Ироқро аз лағзидан ба сӯи ин ҷанг дур нигоҳ медорад. Ин мавзеъгирӣ дар сатҳи дохилӣ бисёр муҳим буд.
Ҳеҷ дархосте аз сӯи Эрон матраҳ нашуд
Нахуствазири Ироқ дар посух ба ин суол, ки «Эрон дар ҷараёни ҷанг, чӣ чизе аз Ироқ хост?» гуфт: Ҳеҷ дархосте матраҳ нашуд. Балки ин Ироқ буд, ки ибтикормалро дар даст гирифт то мавзеи худ ва хатарҳои ин вазъиятро равшан кунад ва паёмҳоро миёни тарафҳои мухталиф барои таваққуфи ин ҷанг ва бозгашт ба музокирот мунтақил кунад. Мо иртибототи мустамаре бо риёсатҷумҳурӣ ва тамом каналҳои муртабит дар Эрон доштем. Ин раванди пайваста буд. Музокироте дар ҳоли пайгирӣ буд, ки қарор буд рӯзи якшанбе баргузор шавад, аммо ҳамлаи субҳи ҷумъа рух дод.
Вай афзуд: Равиши Ироқ ин буд, ки тарафҳоро ба сӯи бозгашт ба мизи музокира ва таваққуфи ҷанг суқ диҳад. Дидгоҳи Эрон ин буд, ки чигуна метавон ба музокирот бозгашт дар ҳоле ки таҷовуз ҳамчунон идома дорад? Гуфтугӯҳо ва тамосҳои мо бо кишварҳои минтақа ва Иёлоти Муттаҳида бар ин меҳвар мутамарказ буд, ки Эрон омода аст пой мизи музокира бинишинад ба шарти таваққуфи таҷовуз. Ин мавзеи мусбати Эрон дар соатҳои аввали оғози таҷовуз буд.
Ал-Судонӣ дар ин мусоҳиба дар бораи ин масъала, ки «оё аз вуқӯи давраи ҷадиде аз таниш миёни Эрон ва режими саҳюнистӣ бим дорад?», тавзеҳ дод: Бале; чун ҳама медонанд, ки Нетаняҳу ба ҳеҷ оташбасе, на дар Ғазза ва на дар Лубнон, пойбанд набудааст. Табии аст, ки мумкин аст ба таҷовузоти бештаре алайҳи Эрон даст бизанад. Сиёсат, равиш ва роҳбурди ӯ ҳифзи минтақа дар вазъияти ҷангии доимӣ аст то мавқеияти сиёсии худро тасбит кунад.
Вай дар посух ба ин суол, ки «оё нигарони он будед, ки низом дар Эрон дучори ошуфтагӣ шавад ва ҷанг тӯлонӣ гардад, ва оё иқдомоте барои созгорӣ бо як даргирии баландмуддат ё бесуботӣ дар Эрон анҷом додед?» гуфт: Эрон кишвари муҳим дар минтақа аст. Ва ҳар кас бихоҳад бо ҷанги 12-рӯза ба дунболи сарнагунии низом бошад, қатъан табаоти он шомили кул минтақа хоҳад шуд. Табии аст, ки нисбат ба суботи минтақа ва суботи ҳар кишвари ҳамсояе нигарон бошем. Наметавон оташеро дар кишвари ҳамсоя бибинӣ ва бетафовут бишинӣ ва интизор надошта бошӣ, ки он оташ ба ту бирасад. Ин равиши мо бо ҳама кишварҳост, чӣ Эрон бошад ва чӣ дигар кишварҳои ҳамҷавор.
Ал-Судонӣ изҳор дошт: Ончи дар ин марҳала бадон бовар дорем ин аст, ки бояд дар ҷиҳати субот, амният, сулҳ ва тафоҳум ҳаракат кунем. Нигаронии мо ин буд, ки ин паёмадҳо бар суботи минтақа асар бигзорад. Аммо дар сатҳи дохилӣ, мо ба тавоноиҳоямон ва дарк ва огоҳии нерӯҳои сиёсӣ ва мардуми Ироқ барои аҳамияти ҳифзи амнияти дохилӣ ва суботи низоми сиёсӣ дар миёни ин рӯйдодҳо ва таҳаввулот итминон доштем.
Равобити мо бо Эрон як равобити шарокати роҳбурдӣ аст
Вай дар посух ба ин суол, ки «Раисҷумҳури Амрико ба назарияи "муомила" алоқаманд аст. Оё метавон тасаввур кард, ки дар марҳалаи оянда, муомилае миёни Амрико ва Эрон шакл бигирад?» гуфт: Қобили интизор аст. Раисҷумҳури Амрико дар меҳор кардани ҷанги ахир нақши ибтикорӣ ифо кард. Ироқ аз ин равиш ҳимоят кард, ва ин ибтикор боис дастёбӣ ба ин оташбас ва таваққуфи ин ҷанги вайронгар шуд. Умедворем ин нақш идома пайдо кунад, бавижа аз тариқи музокироти дуҷониба дар бораи парвандаи ҳастаӣ, ки мунҷар ба ин муомила ё тавофуқе шавад, ки поёгузори субот дар минтақаи муҳимме чун Ховари Миёна бошад.
Ал-Судонӣ дар посух ба ин пурсиш, ки «оё аз суҳбат бо масъулони эронӣ ба ин натиҷа расидед, ки Эрон тамоюли воқеӣ барои расидан ба тавофуқ бо Амрико дорад?» баён кард: Бале, бардошти мо аз тариқи маҷмӯъаи тамосҳо ва дидорҳо ин аст, ки тамоюли ҷиддӣ аз сӯи давлати Эрон барои дастёбӣ ба тавофуқе, ки манофеъи онро таъмин кунад ва ҳамчунин нигарониҳои ҷомеъаи ҷаҳониро дар назар бигирад, вуҷуд дорад. Зеро дар Эрон тасмиме дар сатҳи динӣ ё расмӣ барои дастёбӣ ба силоҳи ҳастаӣ, ки дағдағаи аслии ҷаҳон аст, вуҷуд надорад. Бинобар ин роҳ барои расидан ба тафоҳуме, ки ин парвандаро, ки омили аслии таниш ва ташдид дар минтақа будааст, поён диҳад, ҳамвор аст.
Нахуствазири Ироқ таъкид кард: Равобити мо бо Ҷумҳурии Исломии Эрон як равобити шарокати роҳбурдӣ аст, ки бар муштаракоти динӣ, фарҳангӣ, иҷтимоӣ ва манофеъи мутақобил асос ёфтааст. Ҳамчунин Эрон дар мақотеи мухталиф, чӣ дар даврони низоми диктаторӣ ва чӣ дар даврони мубориза бо терроризм ва фароянди сиёсӣ, дар канори Ироқ ва мардуми Ироқ истодааст. Аммо қатъан мо бар ин масъала пофишорӣ дорем, ки ин робита бояд дар чорчуби солим бошад, ки манофеъи муштаракро таъмин кунад ва аз дахолат дар умури дохилӣ ҷилавгирӣ кунад. Ироқ дорои истиқлол ва тасмими миллии худ аст, ки бар асоси манофеъи мардум ва авлавиятҳои он шакл мегирад.
Ал-Судонӣ таъкид кард: Идораи умури Ироқ аз сӯи Эрон вуҷуд надорад, ҳатто як бахш ҳам не. Ҳатто ин вожа низ пазируфташуда нест ва дар фарҳанги вожагони мо ҷое надорад.