Ба гузориши хабаргузории Аҳлибайт(а) - Абна - Доктор Масъуд Пезешкиён дар гуфтугӯе бо «Такер Карлсон» хабарнигори амрикоӣ мавзеъҳои кишварамон дар хусуси ҳамкорӣ бо Ожонси байналмилалии энержии атомӣ, ҷанги ахир бо режими саҳюнистӣ ва шароити Эрон барои азсаргирии эҳтимоли музокирот бо Амрикоро ташреҳ кард.
Матни комили ин гуфтугӯ ба шарҳи зер аст;
Муҷрӣ: Аз шумо муташаккирам ҷаноби Оқои Раисҷумҳур. Ба назар мерасад акнун вақфае дар даргирӣ миёни Ҷумҳурии Исломии Эрон ва Иёлоти Муттаҳидаи Амрико эҷод шудааст; Ба назари шумо, ин вазъият дар ниҳоят чӣ гуна ба поён хоҳад расид? Ва моил ҳастед ин даргирӣ чӣ гуна хотима ёбад?
Доктор Пезешкиён: Мо оғозгари ҷанг набудем ва намехоҳем ҷанге идома пайдо кунад. Аз рӯзе, ки масъулиятро бар ӯҳда гирифтам, шиорам эҷоди ваҳдат дар дохил ва барқарории сулҳу оромиш бо ҳамсоягон ва ҷаҳон будааст.
Муҷрӣ: Шумо аз сулҳ сухан мегӯед, ҷаноби Оқои Раисҷумҳур. Аз сӯи дигар, Доналд Трамп, раисҷумҳури Иёлоти Муттаҳидаи Амрико низ муътақид аст, ки ҳамлаи ахири давлати Амрико ба таслиҳоти ҳастаии Эрон ношӣ аз ин бовар сурат гирифта, ки Ҷумҳурии Исломии Эрон ҳозир нест аз барномаи ҳастаии худ даст бикашад. Ба заъми Оқои Трамп, дастёбӣ ба сулҳ имконпазир нахоҳад буд, магар он ки Эрон аз идомаи ин барнома сарфи назар кунад. Оё моил ҳастед, ки дар масири расидан ба сулҳ, аз барномаи ҳастаии Ҷумҳурии Исломии Эрон чашмпушӣ кунед?
Доктор Пезешкиён: Воқеият ин аст, ки Нетаняҳу аз соли 1992 ин зеҳниятро илқо карда, ки Эрон ба дунболи силоҳи ҳастаӣ аст ва ҳар раисҷумҳуре, ки дар Амрико рӯи кор омада, ҳамин тасаввурро дар зеҳни ӯ тақвият кардаанд. Ӯ талош карда ин дурӯғро ба рӯасоиҷумҳури Амрико илқо кунад, ки Эрон дар пайи силоҳи ҳастаӣ аст. Мо ба ҳеҷ ваҷҳ ба дунболи силоҳи ҳастаӣ набудаем, нестем ва нахоҳем буд. Ин, дастур ва фатвоест аз сӯи Мақоми Муаззами Раҳбарӣ содир шуда ва дар ҳамкории комили мо бо Ожонси байналмилалии энержии атомӣ ростиозмоӣ шуда, аммо мутаассифона бо рафтори онҳо, ин раванд мухтал шуд.
Муҷрӣ: Оё ин ба он маъност, ки шумо таъйид мекунед гузоришҳое, ки ҳокӣ аз қатъи ҳамкории Ҷумҳурии Исломии Эрон бо Ожонси байналмилалии энержии атомӣ аст, сиҳҳат дорад? Дар чунин шароите, дигар роҳе барои огоҳӣ аз мизони ураниуми мавҷуд, дарсад ва сатҳи ғанӣсозӣ вуҷуд надорад ва умлаан ҷомеаи ҷаҳонӣ намедонад, ки Эрон дар чорчӯби барномаи ҳастаии худ чӣ иқдомоте анҷом медиҳад. Ба назари шумо, аз ин пас чӣ гуна метавон фарёанди ростиозмоиро дар бораи барномаи ҳастаии Эрон анҷом дод? Ва оё ин имкон вуҷуд дорад, ки кишварҳои дигар битавонанд дар ин масир мушорикат дошта бошанд?
Доктор Пезешкиён: Ҷаноби Карлсон! Мо бар сари мизи музокира будем. Дар ҳоли гуфтугӯ будем ва раисҷумҳури Амрико барои эҷоди сулҳ моро даъват карда буд. Дар он ҷаласа ба мо гуфтанд то замоне ки мо иҷоза надиҳем, Исроил ҳамла нахоҳад кард. Аммо дар ҷаласаи шашум, дар ҳоле ки мо ҳамчунон дар ҳоли музокира будем, умлаан рӯи мизи музокира бомб андохтанд ва дипломасиро нобуд карданд. Бо ин ҳол, дар бораи назорат, бидуни тардид омодаем муҷаддадан вориди гуфтугӯ шуда ва ростиозмоӣ кунем. Мо ҳаргиз аз ростиозмоӣ фирор накардаем ва омодагӣ дорем, ки боз ҳам баррасӣ анҷом шавад, вале мутаассифона, дар пайи ҳамлаи Амрико ба таслиҳоти ҳастаии мо, бисёре аз таҷҳизот ва амокин тахриб шуда ва дастрасӣ ба онҳо ба содагӣ мумкин нест. Бояд сабр кунем то бубинем оё имкони дастрасии муҷаддад вуҷуд дорад ё хайр.
Муҷрӣ: Гузоришҳое мунташир шуда, ки ҳикоят аз он дорад, давлати шумо бар ин бовар аст, ки Ожонси байналмилалии энержии атомӣ аз таслиҳоти ҳастаии Эрон ҷосусӣ карда ва иттилооти маҳрамонаро дар ихтиёри режими саҳюнистӣ қарор додааст. Оё ин дидгоҳ мавриди таъйиди шумост? Ва агар чунин аст, оё мадраке дар ин хусус дар ихтиёри доред, ки моил бошед онро ба ҷаҳониён ироа диҳед?
Доктор Пезешкиён: Дар заминаи эътимод ба Ожонс, ба далели иқдомоте, ки режими саҳюнистӣ бо сӯиистифода аз иттилооти бозрасӣ анҷом дод, бадбиниҳое ба вуҷуд омад. Бо ин ҳол, мо ҳамеша омодаи ҳамкорӣ будем ва иҷоза додем Ожонс аз тамоми марокизе, ки таҳти назараш буд, боздид кунад. Беэътимодӣ замоне ташдид шуд, ки гузориши ахири Ожонс ба режими саҳюнистӣ баҳона дод то бидуни ҳеҷ муҷаввизе ба марокизи ҳастаии мо ҳамла кунад. Мутаассифона, Ожонс ҳатто ҳамла ба марокизе, ки таҳти назорати худаш буд ва мо тибқи NPT онро пазируфта будем, маҳкум накард. Ин масъала аз манзари ҳуқуқи байналмилалӣ қобили қабул нест ва боиси беэътимодӣ байни мардум ва қонунгузорони мо нисбат ба Ожонс шудааст.
Муҷрӣ: Ҷанобалӣ ишора фармудед, ки Ҷумҳурии Исломии Эрон ҳамвора аз ҷанг дурӣ карда ва дар пайи истифода аз масири дипломаси барои ҳаллу фасли ихтилофот бо Иёлоти Муттаҳидаи Амрико будааст, аммо ногаҳон ин раванд бо ҳодисае мухтал шуд. Акнун моил ҳастам бипурсам, оё омодагии онро доред, ки бори дигар оғози тозае дар масири дипломаси дошта бошед? Ба иборати дигар, оё имкони як «риэстарт» дар музокирот вуҷуд дорад? Ва агар чунин аст, аз дидгоҳи шумо, тавофуқи матлуб бо Амрико бояд ба чӣ шакле ва бар чӣ асосе ҳосил шавад?
Доктор Пезешкиён: Ба назарам мо метавонистем хеле роҳат бо гуфтугӯ мушкилотамонро ҳал кунем. Чорчӯби гуфтугӯҳо метавонад бар асоси қонунҳои байналмилалӣ ва ҳуқуқи кишварҳо бошад. Мо ҳеҷ хостае ҷуз эҳтиром ба қонунҳои байналмилалӣ надошта ва надорем. Ин Нетаняҳуст, ки минтақаро дучори ошӯб карда ва талош карда гуфтугӯи моро мухтал кунад. Мо ба дунболи сулҳ ҳастем. Бовари ман ин аст, ки дар дунёи кӯчаки мо, инсонҳо бояд дар сулҳу оромиш канори ҳам зиндагӣ кунанд, аммо ба мо ҳамла шуд. Миллати мо тавони дифоъ аз худ дорад. Ман муътақидам раисҷумҳури Амрико метавонад минтақаро ба самти сулҳу амният ҳидоят кунад ё онро вориди як ҷанги бепоён кунад.
Муҷрӣ: Оё барномае барои вуруди муҷаддад ба музокирот бо Иёлоти Муттаҳидаи Амрико дар назар доред? Чӣ ин музокирот бо намояндаи феълии Амрико, ҷаноби Виткаф бошад ё бо фарде дигар. Ва агар чунин барномае вуҷуд надорад, аз дидгоҳи шумо, дар сурати идомаи ин вазъият, чӣ иттифоқе мумкин аст рух диҳад?
Доктор Пезешкиён: Мо бо музокира мушкиле надорем. Аммо фавоҷеъе, ки режими саҳюнистӣ дар минтақа ва кишвари мо рақам зада, аз ҷумла террор ва ба шаҳодат расонидани фармондеҳони мо дар хонаҳояшон – ки ҷинояти ҷангӣ маҳсуб мешавад – ва шаҳодати донишмандони мо ҳамроҳ бо хонавода ва фарзандонашон, куштори бегуноҳон ва бомбаборони занони ҳомиладор, вазъиятро буҳронӣ кардааст; режими саҳюнистӣ барои ин ки як нафарро бикушад, як сохтмонҳоро бар сари мардум овора карда! Умедворем пас аз убур аз ин буҳрон, боз метавон ба мизи музокира бозгашт. Албатта ин ниёзманд як шарт аст: эътимод ба раванди гуфтугӯ. Набояд дар миёнаи гуфтугӯ, муҷаддадан ба режими саҳюнистӣ иҷозаи ҳамла дода шавад ва оташи ҷанг оғоз гардад.
Your Comment